Ryzyka i obowiązki związane z prowadzeniem Gewerbe – na co zwrócić uwagę?

Gewerbe w Niemczech jest jedną z najczęściej zakładanych rodzajów działalności gospodarczej. Z wielu powodów jest tak chętnie zakładana (zobacz: Jaki rodzaj działalności gospodarczej otworzyć w Niemczech?), należy też być jednak świadomym związanych z nią obowiązków i ryzyka.

Założenie Gewerbe

Zakładanie działalności gospodarczej typu Gewerbe z pozoru nie jest niczym trudnym, jednak posiada wiele kruczków, o których nie wiedzą Polacy planujący tego rodzaju pracę w Niemczech. Jeśli znamy te informacje wcześniej, możemy się do nich odpowiednio przygotować

Pozwolenie na wykonywaną pracę

Przy zakładaniu Gewerbe bardzo istotne jest to, jakie dokładnie prace będziemy wykonywać na tej działalności. Jeśli złożymy zameldowanie Gewerbe nieświadomi, które prace wymagają dodatkowego pozwolenia, nasz wniosek może być odrzucony. Zgodnie z ustawą o rzemiośle, aby wykonywać pewne prace na samozatrudnieniu, potrzebne są szczególne potwierdzenia kwalifikacji. Wymagany jest w tych przypadkach często tzw. dyplom mistrzowski (Meisterbrief), który otrzymuje się po zdaniu egzaminu w izbie rzemieślniczej, bądź zagraniczny odpowiednik tego dyplomu. W niektórych przypadkach takie potwierdzenie można otrzymać bez dyplomu, jeśli ma się 6 lat doświadczenia, w tym 4 lata na stanowisku kierowniczym. Niezależnie od sytuacji, należy przy tych pracach uzyskać poparte odpowiednimi dokumentami (np. dyplomem, świadectwem pracy). Do grupy prac wymagających szczególnego pozwolenia (Anlage A ustawy o rzemiośle) należą m.in.:

    • Prace murarskie i betoniarskie
    • Prace cieślarskie
    • Prace dekarskie
    • Montaż kotłów grzewczych i wentylacji
    • Budowa dróg
    • Instalacja izolacji cieplnej oraz akustycznej
    • Prace studniarskie
    • Prace kamieniarskie
    • Prace z zakresu inżynierii elektrycznej
    • Prace glazurnicze

Pełna lista prac z Anlage A

Podatek VAT w Niemczech

Podatek VAT na towary i usługi w Niemczech wynosi 19%. Niewielu jednak zdaje sobie sprawę, że nie wszyscy przedsiębiorcy muszą go płacić. Jeśli jest się świadomym, jak prowadzić tzw. Kleinunternehmen (małe przedsiębiorstwo), można uniknąć płacenia podatku VAT. Należy w tym celu bardzo uważnie monitorować obrót firmy.

Limity obrotu

Aby niemiecki urząd skarbowy traktował przedsiębiorstwo jako Kleingewerbe, muszą zostać spełnione obydwa warunki:

  • Obrót przedsiębiorcy w zeszłym roku kalendarzowym nie może przekroczyć
    22.000 Euro
  • Obrót przedsiębiorcy w bieżącym roku kalendarzowym nie może przekroczyć
    50.000 Euro

Kluczowym słowem jest tutaj obrót, nie mylić z dochodem. Na mocy paragrafu 19§ UStG (Umsatzsteuergesetz — ustawy o podatku VAT) jeśli spełniamy te warunki, nie będziemy podatnikami VAT. Wystawiamy wtedy faktury koniecznie z zapisem, iż na mocy 19§ UStG jesteśmy zwolnieni z podatku VAT.

Uwaga! Przedsiębiorstwa, które rozpoczęły swoją działalność w trakcie roku kalendarzowego, a więc w miesiącach następujących po styczniu, są zobowiązane do oszacowania obrotu w taki oto sposób:

Pan Jan rozpoczął działalność w kwietniu i do 31 grudnia jego obrót wyniósł 18.000 Euro. Należy ten obrót podzielić przez liczbę przepracowanych miesięcy, w tym przypadku 9 miesięczny obrót Gewerbe wyniesie 2.000 Euro. Ekstrapolując go na cały rok kalendarzowy, a więc mnożąc przez 12, szacowany roczny obrót wyniesie 24.000 Euro. Przekracza to granicę 22.000 Euro obrotu, dlatego od nowego roku przedsiębiorca będzie zobowiązany do płacenia podatku VAT. Taka jest konsekwencja przekroczenia kwoty 22.000 Euro – od następnego roku kalendarzowego przedsiębiorca jest zobowiązany do odprowadzania podatku VAT, nawet jeśli nie przekroczy tej kwoty.

Uwaga! Finanzamt nie będzie informował o przejściu na podatek VAT. Przedsiębiorca sam musi uważnie obserwować swoje obroty i odpowiednio wystawiać swoje faktury. Gdy w nowym roku kalendarzowym stracił prawo do prowadzenia działalności na zasadach małego przedsiębiorstwa, a wciąż wystawia rachunki na podstawie 19§, winny jest korekty faktur i zapłacenia podatku za nie.

Wniosek o prowadzenie Kleingewerbe

Decyzję o prowadzeniu Kleingewerbe przekazuje się do Finanzamtu w formularzu, który otrzymamy po zameldowaniu działalności, w tzw. Fragebogen zur steuerlichen Erfassung – Kwestionariuszu rejestracji podatkowej. Uwaga! Jeśli rezygnuje się z prowadzenia Gewerbe na zasadach małego przedsiębiorstwa, decyzja ta ma zasosowania przez 5 kolejnych lat kalendarzowych, bez możliwości przejścia na Kleingewerbe.

Prowadzenie więcej niż jednego przedsiębiorstwa

Status małego przedsiębiorstwa odnosi się do osoby to przedsiębiorstwo prowadzącej. Jeśli więc przedsiębiorca prowadzi więcej niż 1 firmę, limit obrotu dla przedsiębiorcy pozostaje taki sam. Jeśli więc prowadzisz kilka działalności, wówczas sumuje się obroty z wszystkich.

Powiązane instytucje

Gewerbeanmeldung (zameldowanie Gewerbe) składa się do urzędu miasta. O zgłoszeniu automatycznie informowane są kolejne urzędy. Są to: HWK -Handwerkskammer (Izba Rzemieślnicza), IHK – Industrie- und Handelskammer (Izba Przemysłowo-Handlowa) oraz BG Bau – Berufsgenossenschaft der Bauwirtschaft (zajmująca się ubezpieczeniami). Formularze zgłoszeniowe zostaną więc wysłane automatycznie po zameldowaniu działalności w urzędzie miasta. Należy jednak uważać – zameldowanie działalności nie oznacza wysłanie automatyczne informacji do urzędu skarbowego – Finanzamtu. Finanzamt ma dostęp do informacji o Gewerbe, jednak po zameldowaniu należy w ciągu 30 dni wystąpić o nadanie numeru podatkowego. Trzeba też mieć świadomość, iż automatyczne członostwo w HWK, IHK oraz BG Bau oznacza, że przedsiębiorca ma obowiązek płacić składki na te instytucje.

W IHK zapłacimy, w zależności od miejsca zameldowania Gewerbe oraz dochodów, od 50 Euro plus odsetki od dochodu. Jeśli roczny dochód nie przekracza limitu 5.200 Euro, przedsiębiorca ma prawo do zwolnienia z płacenia tych składek. Również jeśli chodzi o składki na BG Bau, są one zależne od rodzaju działalności, ponieważ na tej podstawie szacowane jest ryzyko i dopasowywane ubezpieczenie. Składki do HWK zależą, podobnie jak w IHK, od dochodu, ponieważ od kwoty podstawowej w wysokości 97 Euro, dodatkowo nalicza się procent od dochodów. Należy więc być świadomym i przygotowanym na to, iż po zameldowaniu Gewerbe, będziemy automatycznie w obowiązku zarejestrować się do tych 3 instytucji, oraz ewentualnie płacić składki. Należy też wystąpić o Freistellungsbescheinigung, który zwolni przedsiębiorcę z płacenia 15% Bauabzugsteuer – podatku budowlanego.

Zamknięcie działalności gospodarczej w Niemczech

Kolejnym istotnym aspektem jest zamknięcie działalności gospodarczej. Wielu przedsiębiorców sądzi, że jeśli nie wykonują już pracy związanej z działalnością, a więc de facto zamknęli działalność, nie muszą już informować o tym urzędów. W takim jednak przypadku przedsiębiorca dalej będzie zobowiązany do płacenia pewnych składek na podstawie dochodów z zeszłego roku, oraz do składani zeznania podatkowego i ewentualnej deklaracji VAT. Dlatego wymagane jest, aby zamknąć działalność.