Każdy, kto ma miejsce zamieszkania oraz pracę w Niemczech, powinien być na terenie Niemiec ubezpieczony. Ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech można podzielić na państwowe (Gesetzliche Krankenversicherung – GKV) i prywatne (Private Krankenversicherung – PKV). Podział ten jest istotny, ponieważ niektóre osoby ze względu na rodzaj pracy są zobowiązane do posiadania ubezpieczenia państwowego. Państwowe ubezpieczenie można porównać do ZUS-u, ponieważ daje dostęp do określonych świadczeń i jest obowiązkowe dla pewnej grupy pracowników (tych, którzy zarabiają poniżej kwoty 64.350 euro rocznie – stan na 2022). Powyżej tej kwoty pracownik ma prawo pozostać przy ubezpieczeniu państwowym lub ubezpieczyć się prywatnie. Osoby prowadzące działalność gospodarczą Gewerbe natomiast od początku mogą zdecydować się na ubezpieczenie prywatne lub państwowe.
Od czego zależy wysokość składki ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech?
Wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech jest kwestią bardzo indywidualną. Przy ubezpieczeniu państwowym wynoszą ok. 14% dochodów, mogą jednak wahać się w małym stopniu w zależności od ubezpieczalni (ubezpieczenie państwowe nie sprowadza się bowiem do jednej kasy chorych jak w Polsce, tylko składa się z wielu ubezpieczalni, których warunki oraz ceny mogą się w niewielkim stopniu różnić). Do tego jednak ubezpieczalnia pobiera ubezpieczenie pielęgnacyjne (3,05%) i dodatkowy niewielki procent (0,35%) od osób bezdzietnych od 23 roku życia. Ubezpieczenie państwowe w największym stopniu zależy jednak od dochodów, przy czym kwota minimalna i maksymalna jest określona.
Z kolei składki na ubezpieczenie prywatne zależą od kompletnie innych rzeczy. Podczas gdy państwowe ubezpieczenie upoważnia do korzystania z określonych w kodeksie prawa socjalnego świadczeń medycznych, przy ubezpieczeniu prywatnym samemu decyduje się, do jakiego dokładnie zakresu świadczeń chce się mieć dostęp. Dodatkowo zależy to od wieku – im osoba starsza, tym droższe ubezpieczenie. Wiele zależy też od rodzaju pracy czy wykonywanej działalności, a także stanu zdrowia danej osoby. Słowem, ubezpieczalnia ustala składki samodzielnie i jest to wysoce indywidualne.
Ile wynosi składka zdrowotna w Niemczech?
Przy ubezpieczeniu państwowym istnieją widełki składek, co oznacza, że nikt nie zapłaci mniej lub więcej niż dana kwota, nawet jeśli ma niższe lub wyższe zarobki. Kwota minimalna to ok. 155 euro (przyjęta jak do zarobków ok. 1100 euro), a maksymalna to około 770 euro miesięcznie (przyjęte jak do zarobków ok. 4.800 euro; składki podane już wraz ze średnim dodatkiem ubezpieczalni).
Natomiast przy ubezpieczeniu prywatnym składki mogą być znacznie niższe. Sami wybieramy zakres świadczeń. Prywatne ubezpieczalnie często mają gotowe pakiety dla różnych rodzajów działalności oraz różnych przedziałów wiekowych. Jest to najczęściej wybierana forma ubezpieczenia przy prowadzeniu małej działalności gospodarczej – Kleingewerbe.
Kiedy wygasa ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech?
Przy ubezpieczeniu państwowym po zakończeniu stosunku pracy i niepodjęciu innej pracy zarobkowej ubezpieczenie zdrowotne w państwowej kasie chorych wygasa. Należy zatem bezzwłocznie zgłosić się do niemieckiego urzędu pracy, aby przejął on płacenie składek- pod warunkiem, że po okresie zatrudnienia przysługuje prawo do zasiłku dla bezrobotnych (tylko wtedy urząd pracy opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne). Jeśli po zakończonym stosunku pracy, nie przysługuje prawo do zasiłku dla bezrobotnych, a dalej podlega się obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, należy zgłosić się do ubezpieczyciela celem naliczenia składki. Jeśli zignoruje się poinformowanie o zaistniałej sytuacji, państwowy ubezpieczyciel ma prawo naliczyć najwyższe składki, czyli ponad 800 Euro miesięcznie. Natomiast prywatne ubezpieczalnie same ustalają warunki zakończenia i ewentualnego wygaśnięcia ubezpieczenia zdrowotnego.
Podwójne ubezpieczenie zdrowotne w Polsce i Niemczech?
Zasadniczo podwójne ubezpieczenie zdrowotne jest zbędne. Jeśli pracujesz oraz mieszkasz w Niemczech, powinieneś/powinnaś ubezpieczyć się w Niemczech, a nie w Polsce. Polskie ubezpieczenie nie będzie pokrywało ewentualnych kosztów leczenia w Niemczech, a dodatkowo w Niemczech wszyscy rezydenci podatkowi powinni mieć ubezpieczenie niemieckie. Jeśli jednak pracujesz w Niemczech, np. na działalności gospodarczej Gewerbe, ale nadal mieszkasz w Polsce, wystarczy polskie ubezpieczenie zdrowotne. Nadal nie będzie ono obowiązywać w Niemczech, ale nie istnieje wtedy obowiązek ubezpieczenia w Niemczech.
Ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech, czy w Polsce?
Odpowiedź brzmi – to zależy. Nawet jeśli mieszkasz w Polsce, pracując w Niemczech warto się ubezpieczyć. Dostęp do świadczeń medycznych może być kiedyś niezbędny, a ubezpieczalnie prywatne oferują różne oferty, które nie mają wygórowanych cen. Nie ma jednak w tym przypadku przymusu ubezpieczenia, tak więc można pozostać przy ubezpieczeniu w Polsce, jeśli takowe się posiada. Musi to być indywidualna decyzja, warto się też kierować czasem spędzonym w Niemczech oraz stopniem potencjalnego niebezpieczeństwa w pracy.