Zasiłek rodzinny Kindergeld a 500 plus

Niemcy stanowią bardzo popularny kierunek pracy zarobkowej dla wielu Polaków. Z racji, że kraj ten boryka się z niedostatkiem fachowców, np. z branży budowlanej, zapotrzebowanie na pracowników z Polski jest duże. Dodatkowo wielu Polaków jest tzw. pracownikami transgranicznymi, czyli codziennie przekracza naszą zachodnią granicę, jadąc do pracy, ale mieszka w Polsce. Współpraca między krajami w zakresie podatkowym i socjalnym jest więc bardzo ważna. Szczególnie istotne są programy świadczeń rodzinnych 500 plus i kindergeld, które mają podobny cel – wesprzeć finanse rodzin z dziećmi. Koordynacja tych dwóch świadczeń rodzinnych jest jednym z kluczowych wyzwań dla rodzin, które mają prawo do różnych programów wsparcia finansowego.

500 plus a praca za granicą w Niemczech – jaki dodatek ci się należy?

Koordynacja świadczeń 500 plus a kindergeld jest stosunkowo nową kwestią we współpracy polsko-niemieckiej, ponieważ program 500+ wszedł w życie dopiero w 2016 roku, z kolei program kindergeld jest realizowany nieprzerwanie od dekad. Aby zorientować się, który program mi przysługuje, należy dokładnie poznać zasady koordynacji. Dodatkowo warto być świadomym, że zgodnie z przepisami UE pracownik innego kraju członkowskiego nie może otrzymywać mniejszych świadczeń od innych pracowników tego kraju tylko dlatego, że pochodzi z innego kraju członkowskiego. Jest to tzw. zasada równego traktowania. Innymi słowy, nie możesz być dyskryminowany pod względem finansowym.

Aby dowiedzieć się, w którym kraju mamy prawo do świadczenia rodzinnego, najpierw należy przyjrzeć się temu, w którym kraju mamy pierwszeństwo otrzymania świadczeń. Zgodnie z zasadami Unii Europejskiej świadczenie w pierwszej kolejności wypłaca kraj, w którym prawo do otrzymania świadczenia wynika z wykonywania pracy, czyli z zatrudnienia. Jeżeli więc tylko jeden rodzic bądź opiekun jest aktywny zawodowo, pierwszeństwo w wypłacie świadczenia ma ten kraj, w którym ten rodzic pracuje. Jednakże jeżeli oboje rodziców jest aktywnych zawodowo w dwóch różnych krajach, kryterium pierwszeństwa się zmienia – wtedy należy patrzeć na to, w jakim kraju mieszka dziecko. 

Przykładowo jeżeli jeden rodzic pracuje w Niemczech, a drugi rodzic nie pracuje i mieszka z dzieckiem w Polsce, pierwszeństwo w wypłacie świadczenia mają Niemcy. Natomiast jeżeli jeden rodzic pracuje i mieszka w Polsce z dzieckiem, a drugi rodzic pracuje w Niemczech, pierwszeństwo w wypłacie ma ten kraj, w którym dziecko mieszka, czyli Polska. 

Jak 500 plus wpływa na świadczenie kindergeld w Niemczech – pierwszeństwo wypłaty 500 plus

Jak jednak w praktyce wygląda dokładna koordynacja 500 plus i kindergeld? Początkowo po wprowadzeniu 500 plus wszystkie rodziny musiały w pierwszej kolejności składać wiosek o 500 plus, a potem ubiegać się o dopłatę w Niemczech (zgodnie z zasadą równego traktowania). Dopłata ta wynosiła dokładnie tyle, ile wynosi różnica pomiędzy 500 a kindergeld, czyli około 100-150 € w zależności od kursu euro. 

Natomiast teraz wypłata tych świadczeń jest ściśle zależna od kraju pierwszeństwa. Zlikwidowano także funkcjonujące kiedyś kryterium dochodowe. Pod pewnymi warunkami rodziny mogą dostawać zarówno 500 plus, jak i kindergeld. Jednakże jeżeli pierwszeństwo w wypłacie ma Polska (czyli jeżeli oboje rodziców jest aktywnych zawodowo, a dziecko mieszka w Polsce), sytuacja wygląda tak, jak na początku. Najpierw należy złożyć wniosek o 500 plus, a następnie w Niemczech o kindergeld. Niemiecka kasa świadczeń rodzinnych wypłaci różnicę pomiędzy 500 plus, a kindergeld.

Przysługuje mi zarówno 500+ jak i kindergeld – pierwszeństwo wypłaty kindergeld

Jeżeli krajem z pierwszeństwem wypłaty są Niemcy, sytuacja wygląda inaczej. Od 1 czerwca 2022 roku Polska nie sprawdza już kraju pierwszeństwa i wypłaca 500 plus każdej rodzinie, która ma do niego prawo. W praktyce oznacza to, że jeżeli to Niemcy mają pierwszeństwo w wypłacie świadczenia, rodzina otrzyma pełne kindergeld, a także pełne 500 plus, jako że Polska nie weryfikuje pierwszeństwa. W odwrotnej sytuacji, czyli kiedy to Polska ma pierwszeństwo w wypłacie, koordynacja działa tak, jak wcześniej. Wtedy Polska wypłaci 500 plus, jako że nie analizuje kraju pierwszeństwa, a Niemcy po sprawdzeniu, że kraj pierwszeństwa wypłacił już świadczenie, wypłacą różnice pomiędzy świadczeniami. 

Czy można pobierać zasiłek kindergeld oraz 500 + równocześnie?

Podsumowując, jak najbardziej można pobierać równocześnie 500 plus i kindergeld w 2023. Jeżeli bowiem oba świadczenia przysługują na jedno dziecko, wtedy wypłaca się je zgodnie z koordynacją świadczeń omówioną powyżej. Można więc albo otrzymywać pełne świadczenie 500 plus oraz kindergeld (w sytuacji, w której jeden rodzic pracuje w Niemczech, a drugi jest nieaktywny zawodowo i mieszka z dzieckiem w Polsce) bądź otrzymywać 500 plus oraz dopłatę kindergeld (jeżeli jeden rodzic pracuje w Niemczech, a drugi w Polsce, przy czym dziecko również mieszka w Polsce). Jeżeli jednak jedno świadczenie przestaje obowiązywać, np. kiedy dziecko kończy 18 rok życia i przestaje otrzymywać 500 plus, kindergeld dalej jest wypłacane, zgodnie z zasadą równego traktowania, jako że w Niemczech pod pewnymi warunkami dzieci powyżej 18 r.ż. również mają prawo do kindergeld.